انتخاب رشته نقشه برداری

عده ای از روی شغل پدری یا آشناهایی که در هر رشته ای دارند انتخاب رشته میکنند اما عده دیگری شاید کسی را نداشته باشد به همین منظور اگر به تازگی کنکور داده اید ، میخواهید انتخاب رشته کنید و دنبال این هستید که درباره رشته نقشه برداری از کسی که فارغ التحصیل این رشته هست توضیحاتی بخوانید در اینجا در خدمت شما هستم.

باید درباره بازار کار ، دروسی که باید پاس کنید و همچنین نوع سختی کار در این رشته بدانید تا سپس بتوانید تصمیم نهایی خود را مبنی بر انتخاب یا عدم انتخاب این رشته بدانید. وجهه ی رشته ی مهندسی نقشه برداری خوب هست و همه جا هم کاربرد دارد اما در ادامه به سختی ها و مزایای آن هم میپردازیم.

علاقه به رشته نقشه برداری

علاقه مهم ترین چیز است شما اگر به علمی علاقه داشته باشید میتوانید هم در آن به شدت پیشرفت کنید و هم از آن لذت ببرید. بحث شغل و سرنوشت هم خیلی مهم هست چرا که قرار است بیشترین زمان از بهترین دوران زندگی خود را به کار اختصاص دهید از این رو باید بتوانید از شغل خود لذت ببرید.

سختی دروس مهندسی نقشه برداری

اگر میخواهید رشته نقشه برداری را انتخاب کنید باید در درجه اول هندسه و ریاضی خوبی بلد باشید چرا که در این رشته زوایا و هندسه حرف اول را میزنند و بیشتر کار شما با مختصات است ، ازین رو دروسی هم که پاس میکنید به جز دروسی که با اکثر رشته های مهندسی یکسان هستند: مانند ریاضی۱ ، ریاضی۲ ، ریاضیات مهندسی ، آمار ، محاسبات عددی و … همانطور که میدانید باقی رشته های مهندسی مانند مکانیک و برق و غیره هم این دروس را پاس میکنند.

شما باید هندسه تحلیلی ، سرشکنی ، تئوری خطاها ، ژئودزی۱ ، ژئودزی۲ ، نجوم ژئودزی و … را هم بگذرانید که اگر ریاضیات ضعیفی دارید توصیه میکنم سمت این رشته نیایید البته اگر کمی ریاضیاتتان ضعیف هست ولی به نقشه برداری علاقه شدید دارید میتوانید با تلاش بیشتر کار خود را به پیش ببرید اما اگر جزو آن دسته افراد هستید که از ریاضیات متنفرند و فقط با مشقت دیپلم ریاضی گرفته و کنکور داده اند اکیدا توصیه میکنم نقشه برداری را انتخاب نکنند.

پول و فرصت شغلی مهندسی نقشه برداری

در بحث فرصت کاری و شغل باید بگویم در بخش عملی نقشه برداری شغل سختی هست (اما بازار کار آن بد نیست) باید در سرما و گرما زیر آفتاب و برف نقشه برداری عملی انجام دهید و با دوربین و جی پی اس خود بروید و کارهایتان را به پیش ببرید که این امر میتواند برای خیلی از افراد بسیار سخت و طاقت فرسا باشد و توانایی این کار را نداشته باشند، البته کارهای نرم افزاری هم وجود دارد اما بازار آن کمتر است. در کل درآمد رشته بد نیست اما بهرحال به نسبت درسی که میخوانید و سختی کار باید بالاتر از این هم باشد.

به هر صورت وقتی میخواهید رشته ای را انتخاب کنید یک بار دیگر تکرار میکنم باید به آن علاقه داشته باشید ممکن است عده ای کار عملی ، با دوربین و کلا سیستم نقشه برداری را دوست داشته باشند ولی اگر علاقه ندارید آن را انتخاب نکنید!

جمله ای معروف هست که میگوید اگر میخواهید یک ساعت از زندگی لذت ببرید یک ساعت چرت بزنید! اگر میخواهید یک هفته از زندگی لذت ببرید به مسافرت بروید! اگر میخواهید یک ماه تا یک سال از زندگی لذت ببرید ازدواج کنید… اما اگر میخواهید تمام عمر از زندگی خود لذت ببرید شغل مورد علاقه تان را انتخاب کنید و از کار خود تا آخر عمر لذت ببرید.

این خلاصه ای از معرفی در حد توان بنده افشین فتحی مرام مهندس نقشه بردار و کارشناس ارشد رشته GIS به عنوان نگارنده این مطلب بود و برای تصمیم گیری نهایی به هر حال از منابع دیگر هم قطعا باید تحقیق کنید و همه جوانب از جمله دروس ، جلوه شغلی نقشه برداری ، پول و سختی کار آن را در نظر بگیرید و سپس اقدام به انتخاب رشته نمایید.

در ادامه همین مطلب کمی تخصصی تر به موضوع نگاه کنیم و با اطلاعات جزئی تری اعم از معرفی و تاریخچه و گرایشات مختلف این رشته شما را آشنا خواهم ساخت:

سوال متداول و اساسی: تفاوت بین رشته‌های نقشه برداری و نقشه کشی چیست؟
بسیاری از افراد به اشتباه فکر می‌کنند که رشته‌های نقشه برداری و نقشه کشی یکسان هستند، اما در واقع این دو رشته کاملاً مجزا هستند و هر کدام وظایف خاص خود را دارند.

تفاوت نقشه برداری و نقشه کشی در زمان انجام آن‌ها قرار دارد. مهندس نقشه بردار در ابتدا با استفاده از تجهیزات نقشه برداری در ملکی که قرار است ساخت و ساز صورت گیرد، نقشه تهیه می‌کند و ابعاد، مساحت و سایر جزئیات را به صورت دقیق تعیین می‌کند. سپس نقشه تهیه شده را به مهندس معمار یا نقشه کش می‌دهد. مهندس معمار براساس ابعاد و ویژگی‌های مندرج در نقشه، طراحی و نقشه کشی را انجام می‌دهد.

به طور خلاصه، تفاوت بین نقشه برداری و نقشه کشی این است که در نقشه برداری ابتدا باید نقشه مکانی ملک تهیه شود و سپس در گام بعدی نقشه کشی انجام می‌شود.

لازم به ذکر است که نقشه معماری بعد از نقشه برداری ساختمان ترسیم می‌شود و براساس نقشه معماری، محاسبات و سایر نقشه‌های تاسیسات مکانیکی و برقی توسط مهندسین مربوطه طراحی و محاسبه می‌شوند و در نهایت ترسیم می‌شوند.

تاریخچه نقشه برداری:
تاریخچه این علم به ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد در مصر باستان بازمی‌گردد. در لوح‌های گلی سومری‌ها، مشاهداتی از اندازه‌گیری زمین و نقشه‌کشی شهرها و مناطق کشاورزی مجاور وجود دارد که در آن سنگ‌ها، مرز زمین‌های کشاورزی را مشخص کرده‌اند.

در قرن ۱۸ میلادی، در اروپا از یکی از انواع نقشه برداری به نام مثلث‌بندی برای ایجاد شبکه‌های متوالی جهت تعیین موقعیت نقاط کشور استفاده می‌شد که بر اندازه‌گیری زوایا متکی بود. با پیشرفت تکنولوژی وسایل اندازه‌گیری، امروزه با داشتن یک گیرنده GNSS، می‌توان به راحتی موقعیت نقاط را تعیین کرد و نقشه‌ها را در هر مقیاسی تولید نمود. در تمام این دوره‌ها، اندازه‌گیری‌های مختلف نمایش دهنده شواهدی است که نشان می‌دهد “مرز زمین چه چیزی است و در کجا قرار داشته باشد”.

گرایش‌های رشته نقشه برداری:
رشته نقشه برداری دارای گرایش‌های مختلفی است که عبارتند از:

۱. سیستم اطلاعات مکانی (GIS): ( تلفبق اطلاعات توصیفی و مکانی) گرایش GIS در میان مهندسان رشته نقشه برداری بسیار محبوب است. این رشته یکی از گرایش‌های مقطع کارشناسی ارشد نقشه برداری است. موضوع اصلی در این رشته به دست آوردن، ذخیره، بازیابی، و مدیریت اطلاعات موقعیت مکانی است. این رشته با سایر گرایش‌ها نظیر فتوگرامتری، ژئودزی، هیدروگرافی و … رابطه‌ی مستقیمی دارد. رشته GIS به مدیریت اطلاعات بدست آمده از سایر رشته‌ها می‌پردازد.

۲. فتوگرامتری (علم نقشه بردار با پهپاد و هواپیما): فتوگرامتری یکی از گرایش‌های رشته نقشه برداری است که در زیرگروه مهندسی عمران قرار می‌گیرد و با گرایش‌های دورکاوی، کارتوگرافی، نقشه سازی عددی و … ارتباط دارد. موضوع اصلی این رشته، اندازه‌گیری مختصات هندسی اجسام مانند بخشی از سطح زمین و عوارض است. برای این نوع اندازه‌گیری، نیاز به عکس‌هوایی وجود دارد. فتوگرامتری به دو شاخه فتوگرامتری متریکی و تفسیری تقسیم می‌شود. فتوگرامتری متریکی برای طراحی نقشه‌های مسطح و توپوگرافی استفاده می‌شود، و فتوگرامتری تفسیری به دو شاخه دیگر تقسیم می‌شود که شامل تفسیر عکس و سنجش از راه دور می‌شوند.

۳. سنجش از دور (علم نفشه برداری با تصاویر ماهواره ای): سنجش از دور یکی از شاخه‌های فتوگرامتری در رشته نقشه برداری است. این رشته شامل بدست آوردن، تحلیل، ذخیره‌سازی اطلاعات حاصل از نقشه‌ها و عکس‌های هوایی و ماهواره‌ای است، و در نهایت تفسیر اطلاعات بدست آمده برای پروژه‌های عمرانی، زیست‌محیطی و … استفاده می‌شود. با استفاده از این رشته، می‌توان اطلاعاتی در مورد تغییرات دوره‌ای زمین مانند تغییر مسیر رودخانه‌ها، تعیین حدود مرز انواع خاک‌ها و … بدست آورد. سنجش از دور برای پیش‌بینی وضعیت آب و هوا، آلودگی آب‌ها و اکتشافات معادن نیز استفاده می‌شود.

۴. ژئودزی (نقشه برداری ریاضی برای شکل هندسی زمین): ژئودزی یکی از گرایش‌های دشوار رشته نقشه برداری است. موضوع اصلی این رشته اندازه‌گیری و به نمایش گذاشتن سطح زمین است. در این رشته، به بررسی انواع ویژگی‌های ساختاری و هندسی زمین، اجزای فیزیکی زمین (هسته، پوسته و …) پرداخته می‌شود. وظایف دانشجویان در این رشته عبارتند از:

– بررسی شکل و تغییراتی که بر روی پوسته زمین صورت می‌گیرد.
– ایجاد سیستم‌های ژئودتیک و شبکه‌های ترازیابی.
– تفسیر مدل‌های ریاضی برای سیستم‌های ژئودتیک.
– بکارگیری انواع تکنیک‌های ژئودزی برای بدست آوردن اطلاعات مختصات مورد نظر.

برخی از زیرشاخه‌های رشته ژئودزی عبارتند از:

– ژئودزی فیزیکی: تعیین شکل زمین به وسیلهٔ فرمول‌های هندسی.
– ژئودزی هندسی: بررسی محاسبات بیضوی زمین از طریق سیستم‌های تصویری.
– ژئودزی فضایی: تعیین موقعیت ماهواره‌ها در مدارات زمین.
– ژئودزی ژئوفیزیکی: بررسی پردازش‌های ژئودینامیکی.
– ژئودزی نجومی: بررسی مشخصات، ابعاد و شکل هندسی زمین با استفاده از مشاهدات نجومی.

۵. هیدروگرافی (نقشه برداری روی آب دریاها و اقیانوسها): این رشته زیرشاخه‌ای از رشته ژئودزی است و در واقع ادامه‌ای بر آن محسوب می‌شود. موضوع اصلی این رشته بررسی و مطالعه دربارهٔ تغییرات اقیانوس‌

ها، دریاها، رودخانه‌ها و … در مقایسه با موقعیت جغرافیایی زمین است. پیش‌بینی این تغییرات و علل ایجاد آن کمک زیادی در حوزه ناوبری کشور می‌کند. وظایف دانشجویان در این رشته عبارتند از:

– نظارت و کنترل بر شبکه ژئودتیک.
– تعیین عمق و موقعیت افقی.
– بررسی نوسانات امواج آب در طبیعت.
– مطالعه بر روی دریاها.
– مطالعه توپوگرافی سطح دریاها.